Kościół parafialny pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej w Lubinie usytuowany jest przy ul. Kołłątaja 4, w południowo – zachodniej części Rynku.
Architektura
Świątynia, której budowa, przerywana działaniami wojennymi, trwała od drugiej połowy XIV do początków XVI wieku. Jest kościołem orientowanym, murowanym z cegły w wątku polskim (gotyckim). Znajdują się w nim sklepienia: gwiaździste (nawa główna), krzyżowo-żebrowe (prezbiterium, nawy boczne), sieciowe (kaplica północna).
Wystrój:
Ołtarz
XVIII-wieczny, barokowy ołtarz pierwotnie o charakterze protestanckim, w który został wpisany obraz Matki Bożej Częstochowskiej, nieznanego pochodzenia. Ponad tabernakulum, na ołtarzu kościoła znajduje się, otoczony złoconymi motywami roślinnymi, obraz z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej – ku niemu zaś skierowane są dwie postacie kobiece, z których każda umieszczona jest pomiędzy dwoma kolumnami. Pierwsza przedstawiona jest w pozie ukazującej zachwyt, podziw – jedną ręką dotyka ona piersi a głowa jej uniesiona jest ku górze. Druga postać przedstawiona jest w modlitewnej pozie orantki – ma ona wzniesione lekko ku górze ręce. Ponad obrazem znajduje się niewielkich rozmiarów rzeźba pelikana karmiącego swą krwią pisklęta (symboliczne przedstawienie Eucharystii), wyżej zaś, znak Boga Trójjedynego – trójkąt otoczony promieniami z wpisanym nań Imieniem Bożym.
Dwa inne zachowane ołtarze, pierwotnie umieszczone w lubińskiej świątyni, obecnie znajdują we Wrocławiu. Późnogotycki pentaptyk Zaśnięcia NMP z 1522 roku został przeniesiony do poważnie zniszczonej w 1945 roku podczas oblężenia Wrocławia archikatedry św. Jana Chrzciciela, gdzie stanowi ołtarz główny. Jego twórcę określa się mianem Mistrza Ołtarzy Lubińskich. Natomiast tryptyk św. Seweryna z 1523 znajduje się w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Sakramentarium
Znajduje się ono po lewej stronie od ołtarza; zostało wykonane z piaskowca, ok. XV wieku. Służyło do umieszczania w nim Najświętszego Sakramentu. Ma około 10 metrów wysokości. Jest najcenniejszym zabytkiem w świątyni.
Ambona
Późnorenesansowa ambona z 1623 roku zdobiona jest w figury Świętych Apostołów i Ewangelistów, tych zaś ostatnich otaczają dodatkowo złote motywy roślinne. Poza postaciami Apostołów i Ewangelistów, które znajdują się na balustradzie kazalnicy (ambony), pojawiają się także figury i płaskorzeźby aniołów oraz rzeźba Chrystusa, którego prawa ręka wzniesiona jest wysoko ku górze, lewa zaś trzyma krzyż.
Stalle
Poza tradycyjnymi ławkami dla wiernych znajdują się ławy – niegdyś przeznaczone dla duchowieństwa, dziś służące laikatowi – ozdobione w niewielkich rozmiarów obrazki, na których czas odcisnął już swoje piętno. Niewiele na nich zatem zobaczymy, to co widać na jednej ze stall znajdujących się po prawej stronie od wejścia, to na przykład lew spoczywający u podnóża wieży albo dwa węże, czy też skrzyżowane z sobą łopaty.
Witraże
W prezbiterium kościoła znajduje się pięć witraży. Na pierwszym z nich ukazano księcia Władysława, ojca Kordeckiego wpatrującego się w wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej, a także obronę Jasnej Góry. Na drugim witrażu przedstawiono Ukoronowanie NMP, Pokłon Trzech Króli oraz św. Annę wraz z Maryją, na trzecim – Upadek Adama i Ewy, Boga w otoczeniu aniołów oraz stworzenia Boże; na czwartym przedstawiono m.in. Boże Narodzenie i Śmierć Chrystusa, a na piątym – Zesłanie Ducha Świętego, Chrzest Jezusa, Zwiastowanie NMP oraz św. Michała Archanioła. W prawej południowej nawie znajdują się trzy witraże. Na pierwszym z nich przedstawiono wydarzenia ewangeliczne, mianowicie: powołanie uczniów; cudowny połów ryb; rozmnożenie chleba. Na drugim ukazano wydarzenia, o których czytamy w Dziejach Apostolskich: uzdrowienie chromego przez Apostołów Piotra i Jana; wystąpienie św. Szczepana oraz męczeńską jego śmierć; na trzecim zaś nawrócenie Szawła oraz udzielanie chrztu i przekazywanie Ducha Świętego przez nakładanie rąk. W lewej północnej nawie, gdzie mieści się kaplica św. Barbary – patronki górników, znajduje się witraż, na którym przedstawiono m.in. wspomnianą świętą, jej nawrócenie i męczeńską śmierć oraz herb górniczego miasta Lubina.
Wieża
Dzwonnica jest połączona łękiem (zamkniętym, nadwieszonym gankiem) z murami kościoła, a powstała z przebudowy jednej z XIV-wiecznych baszt obronnych miasta w drugiej połowie XV wieku (na najwcześniejszym z dzwonów lubińskich widniał rok 1451). Podwyższano ją w wiekach XVI, XVII a nawet XVIII. Obecnie wieża ma 60 metrów wysokości i pokryta jest dachem namiotowym.
Inne
W świątyni znajdują się także m.in. epitafia, płyty nagrobne, późnogotycki krucyfiks.